Teatr Wielki - Opera Narodowa

Największy gmach muzyczny w Europie. Siedziba Opery Narodowej i Polskiego Baletu Narodowego.

Budynek wzniesiony w latach 1825–1833, zaprojektował Antonio Corazzi. Teatr powstał na miejscu „Marywilu”, pierwszej galerii handlowej w Warszawie, własności królowej Marii Kazimiery Sobieskiej. Powierzchnia sceny głównej to ok. 1150 m², widownia największej sali ma 1905 miejsc.

Ambicją Corazziego było stworzenie gmachu mogącego konkurować z Konzerthaus w Berlinie, czy Wielkiego Teatru w Moskwie. A to wymagało zwieńczenia fasady budynku rzeźbą Apolla, opiekuna sztuk (zwłaszcza muzyki i poezji), powożącego rydwanem zaprzężonym w czwórkę koni. Jego pomysł został zrealizowany dopiero po 177 latach - 3 maja 2002 roku. Autorami współczesnego projektu Kwadrygi są profesorowie warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych: rektor Adam Myjak i dziekan wydziału rzeźby Antoni Janusz Pastwa. Ale coś, co powinno być Kwadrygą, nią nie jest! O dziwo, Apollo, zamiast stać lub siedzieć na rydwanie, unosi się na łodzi!

Przed Teatrem znajdują się dwa pomniki autorstwa Jana Szczepkowskiego:

·         Wojciecha Bogusławskiego (1757-1829), dyrektora Teatru Narodowego, autora pierwszej polskiej opery ''Cud mniemany, czyli Krakowiaków i Górali'' (1794).

·         Stanisława Moniuszki (1819-1872), ojca polskiej opery narodowej, autora pieśni, operetek, baletów i oper, m.in. „Halka” i „Straszny dwór”.

Ciekawostki muzyczne:

Pierwsze przedstawienie w Teatrze odbyło się 24 lutego 1833. Były to opera „Cyrulik sewilski” Gioacchina Rossiniego oraz balet „Zabawa tancerska” Karola Kurpińskiego.

Pierwsza polska opera „Halka”, z muzyką Stanisława Moniuszki do libretta Włodzimierza Wolskiego, wystawiona w Warszawie 1 stycznia 1858 roku, okazała się sukcesem artystycznym, frekwencyjnym i kasowym. Jest najczęściej wystawianym dziełem na scenach oper polskich.

W 1924 r. występował w „Halce”, w roli górala, Jan Kiepura (1902 - 1966). Rolę tę prędko mu odebrano, ponieważ młodzieniec, chcąc za wszelką cenę pokazać się, przedłużał kilka swoich nut ponad miarę, nie zważając na dyrygenta.

Moniuszko napisał 268 pieśni, zebrano je w 12 „Śpiewnikach domowych”. Najbardziej znana to „Prząśniczka”, (słowa J. Czeczot). „Prząśniczka” to nie „prządka”!!! ani mistrzyni przędzalnictwa, która zaprosiła do domu niewiasty… Słowo „prząśniczka” oznacza część kołowrotka, wąską deseczkę, do której przywiązuje się przędziwo.

PS 29 lipca 1998 roku utwór ten stał się hejnałem Łodzi.

W kwietniu 1831 roku na scenie Teatru zabrzmiała pieśń „Warszawianka", która stała się hymnem powstańczym.

Władze carskie nigdy nie zdecydowały się na wynarodowienie opery. Język polski oficjalnie mógł rozbrzmiewać tylko w teatrze (i w kościele).